Leczenie nadciśnienia tętniczego

Decyzja o leczeniu i wyborze terapii ustalana jest indywidualnie dla każdego pacjenta.

Należy bezwzględnie pamiętać o tym, że nie każdy lek, który zastosowano u jednej osoby, może być także stosowany u drugiej osoby!!!
Ważny jest też fakt, że jeśli nie jest się lekarzem, to informacje zawarte w ulotce leku mogą być błędnie przez nas zinterpretowane, co często prowadzi do zaniechania przepisanej terapii. Niewątpliwie czytając o licznych objawach ubocznych opisanych w ulotkach różnych leków trzeba mieć duże zaufanie do lekarza, aby stosować systematycznie przepisane leczenie. Jednak trzeba zdawać sobie sprawę, że lekarz zna zawartość ulotki i rozważnie dobrał dla nas właściwą terapię. Zawsze w razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się z nimi do lekarza, aby ten szczegółowo odpowiedział nam na wszystkie pytania. Podobnie należy się zachować przypadku wystąpienia jakiegokolwiek objawu ubocznego podczas leczenia np. reakcji alergicznej, której wystąpienie nie zawsze da się wcześniej przewidzieć.

Współczesna terapia nadciśnienia tętniczego obejmuje dwie metody, które najczęściej stosuje się równocześnie:

1. Leczenie niefarmakologiczne (zmiana stylu życia)
2. Leczenie farmakologiczne, czyli regularne przyjmowanie leków obniżających ciśnienie tętnicze krwi

Leczenie niefarmakologiczne

Zmiany stylu życia często okazują się najtrudniejsze do realizacji, zwłaszcza, że podobnie jak leczenie lekami powinny nas obowiązywać do końca życia!!!

Redukcja masy ciała – jeśli jesteśmy otyli lub mamy nadwagę.
Zaleca się osiągnięcie wagi należnej określanej wg tzw. wskaźnika masy ciała (BMI), który wylicza się ze wzoru:

BMI = masa ciała w kg/ wzrost w (m)2

Prawidłowy wskaźnik masy ciała nie powinien przekraczać 24 kg/m2.
Jeśli BMI wynosi 25-29.9 kg/m2 rozpoznawana jest nadwaga, natomiast jeśli BMI jest równe lub przekracza 30 kg/m2 mówimy o otyłości.
Nawet jeśli nie da się osiągnąć docelowej masy ciała, to należy pamiętać, że każda redukcja masy ciała będzie korzystna dla zmniejszenia ryzyka poważnych powikłań w układzie sercowo-naczyniowym, zwłaszcza jeśli cierpimy na otyłość typu brzusznego, tzn. gdy obwód pasa wynosi lub przekracza 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn.

Ograniczenie spożywania soli kuchennej.
Używanie soli kuchennej nie tylko podwyższa ciśnienie tętnicze krwi, ale też jest częstą przyczyną oporności na leki nadciśnieniowe. Całkowite wyeliminowanie soli kuchennej jest praktycznie niemożliwe, gdyż sól znajduje się w większości spożywanych przez nas pokarmach. Zaleca się ograniczenie dobowego spożycia soli do około 6 gramów, czyli mniej więcej do takiej ilości, która mieści się w 1 płaskiej łyżeczce do herbaty. Należy pamiętać, że duża ilość soli znajduje się w większości przypraw i potraw używanych przez nas w kuchni takich jak: kostki rosołowe, Maggi, sos sojowy, Kuchcik, Vegeta, konserwy, chipsy, krakersy, wiele wędlin, serów, zupki w proszku itd. Należy też wybierać do picia wody mineralne o niskiej zawartości sodu.

Ograniczenie spożycia alkoholu

Alkohol jest nie tylko źródłem zbędnych kalorii, ale także wypijany systematycznie lub w większych ilościach podwyższa ciśnienie tętnicze krwi i wchodzi w interakcje z wieloma lekami. Dopuszcza się aby osoby z nadciśnieniem wypijały dziennie około 150-200 ml wina lub 25-50mg 40% alkoholu. Nadmierne spożycie alkoholu jest także przyczyną oporności na leki nadciśnieniowe.

Zwiększenie aktywność fizyczną
Praca mięśni powoduje rozszerzenie naczyń znajdujących się w nich i jeśli powtarzana jest systematycznie prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, rozładowania codziennego stresu, a także ułatwia redukcję masy ciała i prowadzi do wyraźnej poprawy ogólnego samopoczucia. Na podstawie przeprowadzonych badań udowodniono, że najbardziej korzystny jest regularny wysiłek fizyczny kilka razy w tygodniu przez minimum 20-30 min. Jeśli ktoś może uprawiać sport, to najbardziej wskazane są sporty takie jak: jazda na rowerze po płaskim terenie lub po niewielkich wzniesieniach, pływanie, bieganie, ćwiczenia rozciągające. Należy natomiast zdecydowanie unikać wysiłków takich jak podnoszenie ciężarów. Oczywiście bardzo wiele osób chorujących na nadciśnienie nie może z różnych powodów uprawiać żadnego z wyżej wymienionych sportów. Wtedy jeśli to możliwe wystarczy spacer w tempie dostosowanym do naszych indywidualnych możliwości.

Zaprzestanie palenia tytoniu
Zalecenie zaprzestania palenia prawie każdemu kojarzy się z zapobieganiem powstawania niektórych nowotworów oraz chorób płuc prowadzących do niewydolności oddechowej.
Natomiast u osób z nadciśnieniem tętniczym ma na celu wyeliminowanie pośredniego i bezpośredniego wpływu nikotyny oraz innych substancji znajdujących się we wdychanym dymie, które prowadzą do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi oraz uszkodzenia ściany naszych naczyń, co sprzyja ich sztywności i rozwojowi miażdżycy. Wreszcie palenie papierosów może zwiększać oporność na leki nadciśnieniowe.

Nauka redukcji i rozładowania stresu

Redukcja stresu jest niewątpliwie najtrudniejszym zadaniem do realizacji nie tylko dla pacjenta z nadciśnieniem, ale także dla każdego z nas. Zdecydowanie pełna realizacja zalecenia unikania stresu ma małą szansę powodzenia. Warto jednak spróbować zmienić swoje nastawienie do przynajmniej części sytuacji stresowych, z którymi spotykamy się na co dzień. Należy także znaleźć odpowiednią dla siebie metodę rozładowania stresu. Może to być uprawianie sportu, słuchanie muzyki, wycieczka, czy inne zajęcie, które pozwoli nam się zrelaksować. Można też skorzystać z pomocy specjalistów, którzy w sposób profesjonalny prowadzą zajęcia relaksacyjne dla osób zdrowych, którzy nie umieją sobie radzić ze stresem.

Leczenie farmakologiczne

Polega na regularnym, codziennym zażywaniu przepisanych przez lekarza leków.
Z wyjątkiem rzadszych przypadków tzw. nadciśnienia wtórnego, gdzie usunięcie przyczyny prowadzi u części osób do ustąpienia nadciśnienia, w pozostałych przypadkach leczenie nadciśnienia musi trwać całe życie.

W przypadku najczęściej spotykanego nadciśnienia pierwotnego, którego przyczyny są złożone i nie w pełni wyjaśnione, aktualnie zalecane leczenie polega na stosowaniu kilku (rzadziej jednego) leków, z których każdy ma inny mechanizm działania.
Zwłaszcza na początku leczenia należy systematycznie kontrolować efekt leczenia. Kontrola efektu leczenia polega na samodzielnych, codziennych pomiarach ciśnienia tętniczego krwi. Lekarz powinien doradzić kupno określonego aparatu do mierzenia ciśnienia. Do chwili osiągnięcia celu leczenia należy dokonywać pomiarów ciśnienia: rano, popołudniu i przed snem. Wskazane jest także zapisywanie wyników w prowadzonym dzienniczku. Jeśli pomiary trzy razy dziennie nie są możliwe zaleca się ich wykonywanie przynajmniej rano i wieczorem. W przypadku osiągnięcia normalizacji ciśnienia, samodzielne pomiary można wykonywać tylko okresowo np. raz w miesiącu. Ponadto efekt leczenia oceniany jest podczas wizyty w gabinecie lekarskim, której częstotliwość jest ustalana z lekarzem. Niekiedy, gdy istnieje duża rozbieżność między pomiarami dokonywanymi samodzielnie, a tymi w gabinecie lekarskim, lub gdy obserwowane są duże wahania ciśnienia w ciągu doby, lekarz może podjąć decyzję o założeniu rejestratora, monitorującego ciśnienie tętnicze w warunkach ambulatoryjnych przez co najmniej 24 godziny na dobę w celu lepszej oceny efektu leczenia i jego modyfikacji.
W zależności od naszej indywidualnej tolerancji niższych wartości ciśnienia, lekarz decyduje o kontynuacji terapii lub jej modyfikacji.

Poniżej zamieszczono uwagi, które mogą być przydatne w leczeniu nadciśnienia.

– Nawet jeśli wartości ciśnienia tętniczego krwi są prawidłowe w danym dniu, zawsze należy zażyć leki nadciśnieniowe. U osób, u których wzrost ciśnienia jest wyraźnie nasilany przez przewlekły stres, w chwili ustąpienia stresu np. w okresie urlopu niekiedy trzeba redukować dawki stosowanych leków.

– Najczęstsze przyczyny nieskuteczności leczenia nadciśnienia to:
– nieregularne zażywanie leków lub źle dobrana terapia
– spożywanie soli kuchennej, alkoholu, palenie papierosów
– otyłość
– zażywanie innych leków, które osłabiają działanie leków nadciśnieniowych
np. leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych
– rzadziej nadciśnienie wtórne

– W czasie leczenia nadciśnienia można wypijać 1-2 filiżanek kawy, szczególnie jeśli piło się ją regularnie wcześniej

– W przypadku nagłego spadku ciśnienia tętniczego, do wartości, która jest przez nas źle tolerowana np. towarzyszą mu zawroty głowy, wrażenie, że się zasłabnie, należy szybko położyć się, unieść nogi powyżej tułowia np. opierając je o ścianę czy krzesło i w tej pozycji wypić jak najszybciej 0.5 l (2 szklanki) jakiegoś płynu. Po wypiciu płynu odczekać co najmniej 45 minut w pozycji leżącej, do ustąpienia objawów. O powyższej sytuacji należy powiadomić swojego Kardiolog Warszawa w celu modyfikacji leczenia.

– Jeśli w czasie doboru leków nadciśnieniowych zdarzy się epizod wzrostu ciśnienia i nie zostaliśmy wcześniej poinformowani, jak możemy pomóc sobie doraźnie, należy skontaktować się ze swoim lekarzem, który może doraźnie doradzić modyfikację leczenia, a następnie ustali zasady dalszej terapii podczas wizyty w gabinecie lekarskim. Jeśli przyjęliśmy dodatkową dawkę leku nadciśnieniowego, nie należy dokonywać kontrolnych pomiarów w krótkich odstępach czasu np. co 30 min. Prowadzi to do niepotrzebnego stresu i dalszego wzrostu ciśnienia. Przyjęte doustnie lekarstwo musi mieć czas na wchłonięcie się. Najlepiej dokonać kontrolnego pomiaru za około 2 godziny. Jeżeli pomimo to nie dochodzi do spadku ciśnienia lub zaczynają mu towarzyszyć zawroty głowy, nudności, wymioty, należy wezwać karetkę pogotowia.

– Nie należy samowolnie leków, gdyż w przypadku zażywania niektórych preparatów zwłaszcza w dużych dawkach (leki działające na centralny system nerwowy, B-blokery) może dojść do nagłego wzrostu ciśnienia lub zaostrzenia choroby niedokrwiennej serca.

– Przepisane leki powinny być przyjmowane o tej samej porze. Jeśli mamy trudności z opanowaniem harmonogramu przyjmowanych leków należy powiedzieć o tym swojemu lekarzowi. Może da się uprościć stosowany schemat, przez stosowanie preparatów dłużej działających i złożonych.