Niewątpliwie otyłość i nadwaga są obecnie najczęstszymi chorobami cywilizacyjnymi w krajach rozwiniętych. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 1,8 miliarda dorosłych ludzi na świecie cierpi na nadwagę, z czego 650 milionów zostało sklasyfikowanych jako osoby otyłe. Niestety trend ten pogarsza się w ostatnich latach, mamy obecnie blisko trzykrotnie więcej osób z nadwagą w społeczeństwie niż w roku 1975.

Należy pamiętać, że nadwaga może być czynnikiem rozwoju wielu chorób, i właśnie to współistniejące schorzenia będą tematem poniższego artykułu.

Zobacz też: https://eurodaily.org/p/2021-11-14-otylosc-i-choroby-z-nia-zwiazane

Zaburzenia metaboliczne

Zaburzenia metaboliczne są ściśle związane z nadwagą i brakiem ruchu. U osób z podwyższoną masą ciała często występuje insulinooporność, której efektem jest ograniczona możliwość przekształcania cukrów w energię. W związku z tym trzustka zaczyna produkować coraz więcej insuliny, jednak i tak poziom cukru we krwi wzrasta.

Prowadzi to do rozwoju stanu przedcukrzycowego, a w poważniejszych przypadkach cukrzycy typu 2. U osób z nadwagą odnotowywane jest także podwyższone stężenie tzw. „złego cholesterolu” (LDL) we krwi, co prowadzić może do odkładania się złogów w świetle naczyń krwionośnych.

Medycznym terminem określającym to zjawisko jest dyslipidemia, prowadząca do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, o których w następnym akapicie. Oprócz tego u osób z nadwagą stwierdza się także stan prozapalny, prozakrzepowy oraz mikroalbuminurię (wydalanie białka wraz z moczem).

Jeżeli u pacjenta stwierdzono 3 z 5 kryteriów (otyłość brzuszna, podwyższone stężenie trójglicerydów, obniżone stężenie „dobrego cholesterolu” HDL, podwyższone ciśnienie tętnicze skurczowe, podwyższone stężenie glukozy we krwi), to jest u niego diagnozowany tzw. zespół metaboliczny.

Choroby układu sercowo-naczyniowego

Badania naukowe potwierdziły związek podwyższonej masy ciała z różnymi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Najsilniejszy występuje w przypadku niewydolności serca oraz choroby wieńcowej. Ich przyczyną w dużej mierze jest podwyższony poziom cholesterolu LDL oraz rozwijający się stan prozapalny.

Zmiany miażdżycowe prowadzą do zwężenia światła, głównie w tętnicach. Oderwane fragmenty blaszki miażdżycowej, przemieszczając się wzdłuż naczyń krwionośnych mogą doprowadzić do powstawania zakrzepów, powodujących niedokrwienie. W najgorszym przypadku dochodzi do zablokowania tętnicy prowadzącej do serca, skutkując jego zawałem.

Choroby układu pokarmowego

Najczęstszym schorzeniem układu pokarmowego u osób z nadwagą i otyłością jest choroba refluksowa przełyku, czyli nieprawidłowe działanie dolnego zwieracza przełyku. Mięsień ten zapobiega cofaniu się pokarmu i kwasów żołądkowych.

Długotrwała obecność kwasu żołądkowego prowadzi do powstawania nadżerek, zmiany budowy komórek wyściełających dolne partie przełyku (choroba Barreta) oraz, w niewielkim odsetku przypadków do rozwoju nowotworów. Innym schorzeniem układu pokarmowego, często występującym przy nadwadze jest stłuszczenie wątroby, występujące przy podwyższonym poziomie trójglicerydów we krwi.

Wątroba nie jest w stanie metabolizować nadmiaru związków tłuszczowych, przez co odkładają się one w obrębie tego organu. Prowadzi to do rozwoju stanu zapalnego, którego powikłaniem jest wytworzenie tkanki włóknistej w obrębie wątroby, a w dalszej konsekwencji do jej niewydolności.

Zwyrodnienia stawów

Skutkiem zwiększonej masy ciała jest także uszkodzenie stawów, zwłaszcza w kończynach dolnych. Potwierdzono związek nadwagi i otyłości z chorobą degeneracyjną stawu kolanowego i biodrowego. Także w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów otyłość jest jednym z czynników predysponujących, co ma związek z rozwijającym się stanem zapalnym, który może objąć także stawy.

Wyższe ryzyko nowotworów

Szeroko zakrojone badania kohortowe wykazują związek nadwagi i otyłości ze zwiększonym ryzykiem występowania nowotworów. Nowotwór trzonu macicy występuje u kobiet z podwyższoną masą ciała od 2 do 4 razy częściej niż u tych z prawidłową wagą. Podobną zależność u obu płci zaobserwowano w przypadku wcześniej wspomnianych nowotworów przełyku. Blisko dwukrotnie częściej u osób z nadwagą diagnozowane są nowotwory żołądka, wątroby i nerek. Podwyższone jest także ryzyko (o ok. 50%) wystąpienia raka trzustki, w mniejszym stopniu (ok. 30%) nowotworu jelita grubego.

Zaburzenia psychiczne

Wiele osób z nadwagą i otyłością doświadcza zaburzeń na tle psychicznym. Według różnych szacunków odsetek ten waha się od 20 do 60% przypadków. Najczęściej przejawiają się one w postaci depresji, epizody depresyjne występują częściej u kobiet z nadwagą niż u mężczyzn, blisko 5-cio krotnie częściej niż u osób z prawidłową wagą. Około połowy osób kwalifikowanych do operacji bariatrycznej zgłasza występowanie epizodów depresyjnych w ciągu ich życia. U wielu pacjentów występują także zaburzenia odżywiania, zwłaszcza w formie zespołu gwałtownego objadania się. W przypadku tego syndromu następuje utrata kontroli nad ilością pokarmu, spożywanego w krótkim czasie (mniej niż 2 godziny). U ok. 9% pacjentów skierowanych na operację bariatryczną diagnozowane są zaburzenia lękowe.

Nie czekaj więc. Dla własnego zdrowia zadbaj o niższy wskaźnik BMI, większą aktywność fizyczną i zrównoważoną dietę.

Sprawdź gdzie jest ta granica nadwagi, po przekroczeniu której należy poprosić o pomoc lekarza. Zobacz: https://bmi22.pl/art/1/konsultacje-lekarskie